Có những người luôn sống với một cuốn sổ dày đặc kế hoạch. Sáng mai phải dậy lúc mấy giờ, ăn sáng ở đâu, 5 năm tới làm gì, 10 năm sau ở vị trí nào. Mỗi dòng đều được vạch ra như một bản đồ an toàn để tránh lạc đường. Nhưng rồi một cơn gió lạ thổi qua – một lần mất việc bất ngờ, một biến cố trong gia đình, một cuộc khủng hoảng sức khỏe, hay chỉ đơn giản là một sáng thức dậy thấy lòng trống rỗng – và mọi kế hoạch ấy trở thành giấy vụn.

Cuộc sống không phải một bản kế hoạch. Nó giống một dòng nước hơn – có những khúc quanh không báo trước, có những đoạn chảy xiết, và có khi là cả thác ngược. Ta tưởng mình điều khiển được nó, nhưng thật ra, phần lớn thời gian, ta chỉ đang học cách bơi trong cái dòng chảy ấy mà không chìm.

Người ta thường nói “thất bại là do không có kế hoạch”, nhưng đôi khi, chính vì có quá nhiều kế hoạch mà ta thất bại trong việc sống. Bởi ta quá bận nghĩ về bước tiếp theo, mà quên mất mình đang ở đâu. Quá bận rượt đuổi những gì sẽ đến, mà không còn cảm nhận được những gì đang có.

Có một nghịch lý kỳ lạ: càng cố kiểm soát cuộc đời, ta lại càng dễ mất kiểm soát. Bởi mọi thứ không bao giờ đi đúng như dự tính. Và khi thực tại không khớp với kế hoạch, thay vì điều chỉnh lại tâm thế, ta lại cho rằng mình thua cuộc. Nhưng nếu không có kỳ vọng cố định, làm sao có thất vọng cố hữu?

Sống không có kế hoạch không phải là thả mình trôi đi vô định. Đó là biết rõ phương hướng, nhưng chấp nhận rằng ta không thể vẽ chính xác từng bước chân trên đường đi. Đó là hiểu rằng bản đồ có thể cần chỉnh sửa sau mỗi đoạn đường, và đôi khi, lạc đường lại dẫn đến một nơi đẹp hơn.

Một đứa trẻ không cần kế hoạch để chơi đùa. Một nghệ sĩ không cần kế hoạch để nảy sinh cảm hứng. Một cơn mưa không lên lịch, nhưng lại khiến cả thành phố dịu lại sau ngày nắng gắt. Những điều chân thực và bất ngờ nhất thường không nằm trong dự tính.

Thay vì vạch ra cuộc đời như một đường thẳng khắt khe, có lẽ điều khôn ngoan hơn là học cách co giãn theo thời tiết, học cách rẽ khi cần, dừng khi mệt và bước tiếp khi đã sẵn sàng. Vì cuối cùng, điều giữ ta vững không phải là bản kế hoạch hoàn hảo, mà là khả năng thích nghi khi mọi thứ không hoàn hảo.

Không phải ai cũng đủ can đảm để sống mà không cần kế hoạch. Nhưng ai từng một lần vứt bỏ được kỳ vọng cứng nhắc, sẽ biết cảm giác ấy tự do đến mức nào. Và có thể, chính trong sự vô định ấy, cuộc đời mới thật sự bắt đầu.